Zajmując się tymi odmianami, chciałbym przede wszystkim dać wskazówki dotyczące hodowli, zachęcić do bliższego ich poznania, a także przekazać swoje doświadczenia. Historia ras, jak i stawiane im wymogi będą stanowiły dalszy plan. Mimo to zajmę się również kilkoma istotnymi aspektami dotyczącymi tej rasy.

Niedługo po tym jak Anglik W.F. Entwistle przed, mniej więcej, 120 laty, przy pomocy czubatek wyhodował sebrytki i bantamki, w Anglii istniało 10 odmian barwnych.

Z informacji, które można znaleźć w starszych źródłach wynika, że zaliczały się do nich niewłaściwie ubarwiona odmiana niebieska i nie odpowiadające kolorystycznym standardom osobniki, pochodzące z krzyżowania osobników obrzeżonych i jednolitych. Tak więc i w tamtych czasach hodowano obecnie znane odmiany barwne.

W Niemczech pierwsze czubatki zostały zaprezentowane w 1910 r., a należały one do odmiany białej. Niestety większość pracy hodowlanej uległa zniszczeniu podczas obu wojen światowych. Dopiero przez ostatnie 50 lat istnieje stabilna hodowla wszystkich odmian barwnych, a rozprzestrzenianie i uszlachetnianie poszczególnych osobników, nie natrafia na żadne granice.

Najważniejszą cechą obok eleganckiego kształtu kury wiejskiej i szerokich piór jest oczywiście wygląd głowy. Celem hodowli jest okrągły, pełny czub, proporcjonalny do wielkości zwierzęcia. Pióra koguta powinny być ostro zakończone, a kury zaokrąglone. Decydującą rolę gra umiejscowienie czuba. Jedynie u zwierząt o wysoko osadzonych czubach, pióra nie przysłaniają oczu. Tej cesze poświęcić należy dużo uwagi, gdyż jedynie te ptaki, których pole widzenia nie jest ograniczone, stanowią wartościowe osiągnięcie hodowlane. Karłowate czubatki hodowane są bez grzebienia. Oznacza to, że najmniejszy zalążek grzebienia podlega surowym karom, na co zezwala stowarzyszenie hodowców wszystkich odmian barwnych. Odrobinę przydatków w okolicy nosa u kogutów, należy natomiast traktować z przymrużeniem oka. Jedynie lekko zarysowany podbródek powinien być przysłonięty przez pióra, wyrastające z okolicy dzioba. Pióra tworzące brodę, nie mogą być osadzone zbyt wysoko, aby nie przesłaniały oczu. Oceniając poszczególne okazy, zwracam szczególną uwagę na naturalnej wielkości podbródek u kogutów. Zbyt duży podbródek często oznacza, że na wielkość zwierząt wpływ miały sztuczne czynniki, a niesie to ze sobą poważne kary.

A teraz przejdźmy do poszczególnych odmian barwnych. Jak już powiedziałem na wstępie, najstarszą odmiana barwną w Niemczech jest odmiana biała. Osobniki należące do niej obowiązuje nieskazitelna biel i niebieskawe nogi. Dopuszczalny jest delikatny, żółtawy nalot. Gdy stworzymy już linię hodowlaną, wówczas niejednokrotnie znajdziemy się w sytuacji, w której do naszej hodowli wprowadzić będziemy musieli nowe osobniki. Aby otrzymać jednolite cechy rasowe, często stosuje się hodowlę jednorodną. Niestety z czasem spada wówczas witalność piskląt i żywotność zarodków. Wprowadzając nowego osobnika, narażeni jesteśmy jednak na zniweczenie całego dotychczasowego sukcesu hodowlanego. Z tego powodu hodować należy kilka linii. Wówczas bez problemu można wprowadzić nowego osobnika, oznaczyć młode zwierzęta, a w przypadku dużych trudności w krzyżowaniu, nie kontynuować dalej tej linii. Bardzo często obserwowałem, że w takim momencie hodowcy chętnie zmieniali rasę lub odmianę.

Powróćmy jednak do odmiany białej. Z powodu wyjątkowo czasochłonnych i absorbujących przygotowań do wystaw, odmiana ta, nie jest szczególnie rozpowszechniona, przez co, prawdopodobieństwo pokrewieństwa między poszczególnymi osobnikami jest dość wysokie. Wprowadzenie innych ras nie jest wprawdzie konieczne, lecz dzięki szlachetnym, czarnym osobnikom lub srebrnym z czarnym obrzeżeniem, można znacznie poprawić odmianę białą. Niekiedy zwierzęta z drugiego lub trzeciego pokolenia nadają się już na wystawę. W wyniku posiadania tylko jednej barwy, ilość kurcząt nie jest zbyt wysoka. Mimo to, liczba około 30 osobników pozwala dokonać odpowiedniego wyboru. Dzięki wiedzy na temat możliwości krzyżowania poszczególnych ras i odmian, nasi hodowcy, już od lat, mogą pochwalić się wyjątkowo szlachetnymi przedstawicielami odmiany białej.

Często podczas oceniania trudno zauważyć najlepsze okazy, gdyż jeżeli chodzi o jakość, na pierwszym miejscu nadal stoi odmiana czarna. O odjęciu punktów najczęściej decydują drobnostki. Przy tak wysokiej jakości i wyrównaniu jakości osobników, wyzwanie dla hodowców jest szczególnie duże. Osobiście od samego początku sprawdzam, czy w linii hodowlanej danego osobnika nie występowały zwierzęta o szczególnych wadach. Do takich zaliczam ukształtowanie czuba i kolor oczu, który w ostatnim czasie stwarzał często problemy. Ptaki powinny mieć oczy barwy intensywnie czerwonej lub przechodzącej w brąz. Te, których oczy są żółte, a nawet jeszcze jaśniejsze, nie mogą być używane w celach hodowlanych. Jeżeli chodzi o ubarwienie należy zwracać uwagę, aby ptaki nie były pokryte nieregularnymi plamkami, a zielony połysk był jak najbardziej wyrazisty. U kur często występuje problem z fioletowymi lub brązowawymi paskami, których kogut nie powinien mieć w żadnym wypadku.

Często zadawano mi pytanie, co znajduje się w białych piórach wchodzących w skład czuba. Ponieważ starsze osobniki po przepierzeniu się nie posiadają już takiej ilości pigmentu co młodsze, prawie wszystkie mają całkowicie biały czub. Nie jest to istotne u starszych osobników, u młodszych natomiast, należy zwracać uwagę, aby co najwyżej dwa, trzy pióra były białe. W przeciwnym razie stężenie barwnika w następnych pierzeniach będzie się zmniejszało. Spośród tak wybranych osobników, z trzech linii hodowlanych, odchowuję około 80 piskląt. Należy przy tym zwrócić uwagę na następujące istotne aspekty. U jednodniowych piskląt znaczna część puchu ma jasną barwę, jednak na początku eliminować można jedynie te pisklęta, które mają wadliwe łapy, jak na przykład krzywe palce lub brakujące paznokcie. Kolejnym ważnym aspektem jest moment obrączkowania. Ponieważ po głowie trudno odróżnić płeć tych ptaków, podziału takiego i odpowiedniego doboru wielkości obrączek, dokonać można jedynie na podstawie upierzenia na grzbiecie. W tym celu należy rozsunąć upierzenie i sprawdzić, czy odrastające po spodem pióra są zakończone ostro – wówczas mamy do czynienia z kogutem, czy też są zaokrąglone – wtedy jest to kura.

Podczas obrączkowania dokonujemy kolejnej selekcji. Młode osobniki, już w tym wieku, wykazują tendencje do źle ukształtowanego czuba. Rozpoznać można już także plamkowanie i zbyt matowe ubarwienie. W wieku 4 miesięcy możliwa jest także ocena kształtu i należy oddzielić osobniki o zbyt krótkim grzbiecie i niezbyt płynnym przejściu linii grzbietu w ogon. W tym wieku niektóre koguty mają pojedyncze, barwne pióra w obrębie szyi. Ponieważ barwa ta zawsze ma charakter pierwotny, należy zwracać uwagę, aby czynnik ten nie uległ rozszerzeniu. Koguty z nielicznymi piórami mogą zostać oczyszczone i często to właśnie one mają najbardziej intensywny zielony połysk (lak). Dzięki popularności tej odmiany, w celu odświeżenia krwi nie jest konieczne wprowadzanie innej odmiany barwnej. Istnieje wystarczająco dużo nie spokrewnionych ze sobą linii hodowlanych.